Ένας άθλος: Το Σύγχρονο Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής του Μοντανάρι

Οι εκδόσεις Παπαδήμα που χρόνια τώρα υπηρετούν με τις εκδόσεις τους την ελληνική γραμματεία προχώρησαν μετά από επτά χρόνια προετοιμασίας και επεξεργασίας  στην έκδοση ενός σπουδαίου έργου  : το Σύγχρονο λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Αθήνα: Παπαδήμας, 2013), που αποτελεί μετάφραση του GI Vocabolario della lingua greca του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Γένοβας Franco Montanari (Τορίνο: Loescher, 2004• 3η έκδ. 2013).

Για πρώτη φορά μετά από 170 σχεδόν χρόνια προσφέρεται στο ακαδημαϊκό κοινό ένα πλήρες, λεπτομερές, σύγχρονο, έγκυρο αλλά και εύχρηστο λεξικό της αρχαίας ελληνικής .Ως γνωστόν προϋπήρχε η έκδοση των  Henry Liddell και Robert Scott που εξέδωσαν το ελληνοαγγλικό λεξικό A Greek-English Lexicon το 1843(Οξφόρδη• 9η και ριζικά αναθεωρημένη έκδοση από τους H. S. Jones και R. McKenzie, 1940• Παράρτημα, 1968). Όμως εκείνη η έκδοση στηρίχτηκε σε αποδελτίωση πρωτογενών πηγών μερικής αντιπροσωπευτικότητας, διότι η δημιουργία του υπηρετούσε τις ανάγκες της αγγλικής επιστήμης και του αγγλικού κλασικού σχολείου του 19ουαιώνα, εξήγησε πρόσφατα ο Ιωάννης Καζάζης, καθηγητής του ΑΠΘ και από τους μεταφραστές του έργου.

Ο επιμελητής του Λεξικού Franco Montanari, ένας από τους κορυφαίους αρχαιοελληνιστές του κόσμου, συγκρότησε ειδική 40μελή ερευνητική ομάδα, η οποία αποδελτίωσε στο πλαίσιο μιας υπερδεκάχρονης εντατικής προσπάθειας, το σύνολο της αρχαιοελληνικής και πρωτοχριστιανικής γραμματείας, καλύπτοντας έτσι μια περίοδο 1.400 ετών της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας, από τον 8ο αιώνα π.Χ. έως τον 6ο αιώνα μ.Χ. Αποδελτιώνει 1.800 περίπου συγγραφείς και σχεδόν 4.000 έργα και αριθμεί 140.000 λήμματα. Είναι ουσιαστικά το πρώτο λεξικό των αρχαίων ελληνικών στον 21ο αιώνα και στηρίζεται στο πλήρες corpus της ελληνικής γραμματείας (στον ηλεκτρονικό Thesaurus Linguae Graecae), αλλά και στις καλύτερες κριτικές εκδόσεις.

Η μετάφραση του έργου αυτού στα ελληνικά αποτελεί σημαντική προσφορά όχι μόνο στην εκπαίδευση και την επιστήμη αλλά και στον ελληνισμό. Πραγματοποιήθηκε από ένα επιτελείο καθηγητών κλασικής φιλολογίας του Α.Π.Θ., τους Μ. Ανδρόνικου, Δ.Ι. Ιακώβ, Ι.Ν. Καζάζη, Στ. Ματθαίο, Εβ. Σιστάκου, Χρ. Τσαγγάλη, Δ. Χρηστίδη, ενώ τη φιλολογική επιμέλεια είχε ο καθηγητής Αι. Μαυρουδής. Τη συνολική επιστημονική επιμέλεια της μετάφρασης είχε ο Ακαδημαϊκός, καθηγητής Α.Π.Θ., Αντώνιος Ρεγκάκος.
Το Λεξικό στην Ιταλία είναι μπεστ σέλερ με πωλήσεις που φθάνουν στις 30.000. Επίσης μεταφράζεται στα γερμανικά και στα αγγλικά από τον Μοντανάρι και την ομάδα του και θα κυκλοφορήσει από τους εκδοτικούς οίκους Walter de Gruyter (Βερολίνο) και Brill N.V. (Leiden – N.Y) αντιστοίχως. Αντίθετα, όπως είπε ο Μοντανάρι σε μια πρόσφατη συνέντευξη του, αργεί η μετάφραση του στην ισπανική γλώσσα και οι γάλλοι είναι πολύ σωβινιστές για αν ασχοληθούν με κάτι τέτοιο. Εννοείται ότι παρά το ότι είναι γνωστό εδώ και πολύ καιρό ότι ετοιμάζεται η κυκλοφορία αυτού του Λεξικού δεν υπήρχε καμία επικοινωνία – μέχρι στιγμής-  του υπουργείου Παιδείας με τους εκδότες του. Και βέβαια δεν μπορείς να αποφύγεις κάποιες μελαγχολικές σκέψεις όταν σκέφτεσαι ότι η αρχαία ελληνική φιλολογία μελετάται συνήθως από ξένους μιας και εμείς στερούμαστε τα αντίστοιχα κονδύλια και μέσα αλλά από την άλλη σκέφτεσαι ότι αυτός ο πλούτος είναι παγκόσμια κληρονομιά και ίσως έτσι να είναι καλύτερα, όσον αφορά στη διάδοσή του.

Γ.Ν.Μ.

INFO: Σύγχρονο λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας του Franco Montanari (επιμ. Α. Ρεγκάκος, Αθήνα: Παπαδήμας, 2013)

πηγή: http://www.oanagnostis.gr/

Τι συμβαίνει όταν κλείσουν τα φώτα του βιβλιοπωλείου και οι τελευταίοι πελάτες φύγουν;

Λαογραφική προσέγγιση του διηγήματος του Αλ. Παπαδιαμάντη "Φώτα ολόφωτα" από τον Χρήστο Καπαγερίδη, εκπαιδευτικό-Msc Λαογραφίας

φωτα ολοφωτα from Ελένη Πατσιατζή

Μνήμη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη: Σαν σήμερα, πεθαίνει το 1911 στην Σκιάθο.

Ο Παύλος Νιρβάνας διηγείται πώς έπεισε τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη να φωτογραφηθεί: 

"Ο καημένος ο Αλέξανδρος! Καινούριες ανησυχίες θα είχε πάλι η ασκητική του με τη συρροή τόσων ξένων και δικών μας μουσαφιρέων στο ταπεινό του σπιτάκι του ωραίου νησιού. Τον ετρόμαζε τόσο πολύ "η περιέργεια του Κοινού". Είχα διηγηθεί άλλοτε την ανησυχία του αυτή, όταν πήγα, κλέφτικα, με χίλιες προφάσεις, να τον φωτογραφίσω απάνω στο καφενεδάκι της Δεξαμενής. Δεν υπήρχε ως τότε φωτογραφία του Παπαδιαμάντη.  Και συλλογιζόμουν ότι απ' τη μια μέρα στην άλλη μπορούσε να πεθάνει ο μεγάλος Σκιαθίτης, και μαζί του να σβήσει για πάντα η οσία μορφή του. Και πότε αυτό; Σε μια εποχή που δεν υπάρχει ασημότητα που να μην έχει λάβει τις τιμές του φωτογραφικού φακού. Και πώς θα μπορούσε να δικαιολογηθεί μια τέτοια παράλειψη της γενεάς μας σ' εκείνους που θα 'ρθουν κατόπι μας να συνεχίσουν το θαυμασμό μας για τον απαράμιλλο λυρικό ψυχογράφο των καλών και των ταπεινών και τον αγνότατο ποιητή των νησιώτικων γιαλών; Αλλά ο αγνός αυτός χριστιανός, με την ψυχή του αναχωρητή, δεν εννοούσε, με κανένα τρόπο, να επιτρέψει στον εαυτό του μια τέτοια ειδωλολατρική ματαιότητα. "Ού ποιήσεις σεαυτώ είδωλον ουδέ παντός ομοίωμα" ήταν η άρνησή του και η απολογία του. Αποφάσισα όμως να πάρω την αμαρτία του στο λαιμό μου. Ο Θεός και η μακαρία ψυχή του ας μου συχωρέσουν το κρίμα μου. Ένας από τους ωραιότερους τίτλους που αναγνωρίζω στη ζωή μου, είνα ότι παρέδωσα στους μεταγενέστερους τη μορφή του Παπαδιαμάντη. Με τι δόλια και αμαρτωλά μέσα επραγματοποίησα τον άθλο μου αυτό, το διηγήθηκα, όπως είπα, αλλού. Εκείνο που μου θυμίζουν ζωηρότερα τώρα οι ευλαβητικές γιορτές της Σκιάθου, είναι η ανησυχία του για τη στιγμή που τον αποτράβηξα ως την προσήλια γωνίτσα του μικρού καφενείου, για να ποζάρει μπροστά στο φακό μου. Να "ποζάρει" είναι ένας λεχτικός τρόπος. Είχε πάρει μόνος του τη φυσική του στάση απάνω σε μια πρόστυχη καρέκλα, με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος, με το κεφάλι σκυφτό, με τα μάτια χαμηλωμένα, στάση βυζαντινού αγίου, σαν ξεσηκωμένη από κάποιο καπνισμένο παλιό τέμπλο ερημοκλησιού του νησιού του. Αυτή δεν ήταν στάση για μια πεζή φωτογραφία. Ήταν μια καλλιτεχνική σύνθεση, και θα μπορούσε να είναι ένα έργο του Πανσελήνου ή του Θεοτοκοπούλου. Αμφιβάλλω αν φωτογραφικός φακός έλαβε ποτέ μια τέτοια ευτυχία. Αλλά ο Αλέξανδρος ήταν βιαστικός να τελειώνουμε. Γιατί; Μου το ψιθύρισε, ανήσυχα, στο αυτί, και ήταν η πρώτη φορά που τον είχα ακούσει -ούτε φαντάζομαι πως θα τον άκουσε ποτέ κανένας άλλος- να μιλεί γαλλικά: -Nous excitons la curiosité du public. Ακούσατε;Ερεθίζαμε την περιέργεια του... Κοινού! Ποιου Κοινού; Δεν ήταν εκεί κοντά μας παρά ένα κοιμισμένο γκαρσόνι του καφενείου, ένας γεροντάκος που λιαζότανε στην άλλη γωνιά του μαγαζιού, και δυο λουστράκια που παίζανε παράμερα. Αυτό ήταν το Κοινό, που ανησυχούσε τον Παπαδιαμάντη η "περίεργειά" του. Και αυτή ήταν η διαπόμπευσή του, που βιαζότανε να της δώσει ένα τέλος. -Η φιλία ενίκησε το ζορμπαλίκι... μου είπε -αντιγράφω τα ίδια του τα λόγια- στο τέλος του μαρτυρίου του. Μήπως δεν ήταν στ' αλήθεια, μια πραγματική θυσία που είχε κάνει στη φιλία μου; Μια θυσία της αγιότητάς του στην ειδωλολατρική ματαιότητα των εγκοσμίων (...)" 
Παύλος Νιρβάνας  (περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τ. 163, 1/10/1933). 
Από το μπλογκ Λογομνήμων... κατ' ευφημισμόν. 

Πηγή: www.lifo.gr