Γιάννης Ρίτσος (γεννήθηκε σαν σήμερα το 1909)

Ο Γιάννης Ρίτσος (Μονεμβασιά 1 Μαΐου 1909 - Αθήνα 11 Νοεμβρίου 1990) ήταν Έλληνας ποιητής. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα και μελέτες. Πολλές μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άλλα δημοσιεύματα συμπληρώνουν το έργο του.

Βιογραφία

Το 1921 άρχισε να συνεργάζεται με τη «Διάπλαση των Παίδων». Συνείσφερε επίσης ποιήματα στο φιλολογικό παράρτημα της «Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας» του Πυρσού. Το 1934 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο «Τρακτέρ», ενώ ξεκίνησε να δημοσιεύει στον «Ριζοσπάστη» τη στήλη «Γράμματα για το Μέτωπο». Την ίδια χρονιά γίνεται μέλος του ΚΚΕ, στο οποίο παρέμεινε πιστός μέχρι τον θάνατό του. Το 1935 κυκλοφορούν οι «Πυραμίδες», το 1936 ο «Επιτάφιος» και το 1937 «Το τραγούδι της αδελφής μου». Έλαβε ενεργά μέρος στην Εθνική Αντίσταση, ενώ κατά το χρονικό διάστημα 1948-1952 εξορίστηκε σε διάφορα νησιά. Συγκεκριμένα συλλαμβάνεται τον Ιούλιο του 1948 και εξορίζεται στη Λήμνο, κατόπιν στη Μακρόνησο (Μάιος 1949) και το 1950 στον Άγιο Ευστράτιο. Μετά την απελευθέρωσή του τον Αύγουστο του 1952 έρχεται στην Αθήνα και προσχωρεί στην ΕΔΑ. Το 1954 παντρεύεται με την παιδίατρο Γαρυφαλιά (Φαλίτσα) Γεωργιάδη κι ένα χρόνο αργότερα γεννιέται η -μοναδική- κόρη τους Ελευθερία (Έρη). Το 1956, τον ίδιο χρόνο δηλαδή, τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος».
Το 1968 προτάθηκε για το βραβείο Νομπέλ το οποίο δεν πήρε διότι θεωρήθηκε στρατευμένος ποιητής (δηλαδή ήταν μέλος του ΚΚΕ). Το 1975 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το 1977 τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης Λένιν.

Βραβεία

• Πρώτο Κρατικό Βραβείο ποίησης "Η Σονάτα του σεληνόφωτος" (1956)
• Μέγα διεθνές βραβείο ποίησης (Βέλγιο, 1972)
• Διεθνές βραβείο "Γκεόργκι Δημητρώφ" (Βουλγαρία, 1975)
• Mέγα βραβείο ποίησης "Αλφρέ ντε Βινύ" (Γαλλία, 1975)
• Διεθνές βραβείο "Αίτνα-Ταορμίνα" (Ιταλία, 1976)
• "Βραβείο Ειρήνης του Λένιν" (ΕΣΣΔ, 1977)
• Διεθνές βραβείο "Μποντέλο" (1978)

Εργογραφία

Ποιήματα

• «Τρακτέρ », (1934)
• «Πυραμίδες», (1935)
• «Επιτάφιος», (1936)
• «Το τραγούδι της αδελφής μου», (1937)
• «Εαρινή συμφωνία», (1938)
• «Το εμβατήριο του ωκεανού», (1940)
• «Παλιά μαζούρκα σε ρυθμό βροχής», (1943)
• «Δοκιμασία», (1943)
• «Ο σύντροφός μας», (1945)
• «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», (1952)
• «Αγρύπνια», (1954)
• «Πρωινό άστρο», (1955)
• «Η σονάτα του σεληνόφωτος», (1956)
• «Χρονικό», (1957)
• «Αποχαιρετισμός», (1957)
• «Χειμερινή διαύγεια», (1957)
• «Πέτρινος χρόνος», (1957)
• «Οι γειτονιές του κόσμου», (1957)
• «Οταν έρχεται ο ξένος», (1958)
• «Ανυπόταχτη πολιτεία», (1958)
• «Η αρχιτεκτονική των δέντρων», (1958)
• «Οι γερόντισσες κ' η θάλασσα», (1959)
• «Υδρία », (1957)
• «Το παράθυρο», (1960)
• «Η γέφυρα», (1960)
• «Ο Μαύρος Αγιος», (1961)
• «Το νεκρό σπίτι», (1962)
• «Κάτω απ' τον ίσκιο του βουνού», (1962)
• «Το δέντρο της φυλακής και οι γυναίκες», (1963)
• «12 ποιήματα για τον Καβάφη», (1963)
• «Μαρτυρίες Α», (1963)
• «Παιχνίδια τ'ουρανού και του νερού», (1964)
• «Φιλοκτήτης», (1965)
• «Ρωμιοσύνη», (1966)
• «Μαρτυρίες Β», (1966)
• «Ορέστης», (1966)
• «Όστραβα», (1967)
• «Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα», (1972)
• «Η Ελένη», (1972)
• «Χειρονομίες», (1972)
• «Τέταρτη διάσταση», (1972)
• «Η επιστροφή της Ιφιγένειας», (1972)
• «Χρυσόθεμις», (1972)
• «Ισμήνη», (1972)
• «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», (1973)
• «Διάδρομος και σκάλα», (1973)
• «Γκραγκάντα», (1973)
• «Σεπτήρια και Δαφνηφόρια», (1973)
• «Ο αφανισμός της Μήλος», (1974)
• «Υμνος και θρήνος για την Κύπρο», (1974)
• «Καπνισμένο τσουκάλι», (1974)
• «Κωδωνοστάσιο», (1974)
• «Χάρτινα », (1974)
• «Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη», (1974)
• «Η Κυρά των Αμπελιών», (1975)
• «Η τελευταία προ Ανθρώπου Εκατονταετία», (1975)
• «Τα επικαιρικά», (1975)
• «Ημερολόγιο εξορίας», (1975)
• «Μαντατοφόρες», (1975)
• «Θυρωρείο», (1976)
• «Το μακρινό», (1977)
• «Γιγνεσθαι», (1977)
• «Βολιδοσκόπος», (1978)
• Τοιχοκολλητής, (1978)
• Τροχονόμος, (1978)
• Η Πύλη, (1978)
• Το σώμα και το αίμα, (1978)
• Μονεβασιώτισσες, (1978)
• Το τερατώδες αριστούργημα, (1978)
• Φαίδρα, (1978)
• Λοιπόν;, (1978)
• «Το ρόπτρο»,(1978)
• Μια πυγολαμπίδα φωτίζει τη νύχτα, (1978)
• «Γραφή Τυφλού»,(1979)
• Όνειρο καλοκαιρινού μεσημεριού, (1980)
• Διαφάνεια, (1980)
• Πάροδος, (1980)
• Μονόχορδα, (1980)
• «Τα ερωτικά»,(1981)
• Συντροφικά τραγούδια, (1981)
• Υπόκωφα, (1982)
• Μονοβασιά, (1982)
• Το χορικό των σφουγγαράδων, (1983)
• Τειρεσίας, (1983)
• Με το σκούντημα του αγκώνα, (1984)
• Ταναγραίες, (1984)
• «Ανταποκρίσεις», (1987)
• 3Χ111 Τρίστιχα, (1987)
• Αργά πολύ αργά μέσα στη νύχτα, (1991)

Συλλογές

• «Ποιήματα - Α τόμος», (1961)
• «Ποιήματα - Β τόμος», (1961)
• «12 ποιήματα για τον Καβάφη», (1963)
• «Μαρτυρίες - Σειρά 1η», (1963)
• «Ποιήματα - Γ τόμος», (1964)
• «Μαρτυρίες - Σειρά 2η», (1966)
• «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», (1973)
• «Ποιήματα - Δ τόμος», (1975)

Θεατρικά

• «Μια γυναίκα πλάι στη θάλασσα », (1942)
• «Πέρα απ'τον ίσκιο των κυπαρισσιών», (1947)
• «Τα ραβδιά των τυφλών», (1959)
• «Ο λόφος με το συντριβάνι»

Μεταφράσεις

• «Α.Μπλόκ: Οι δώδεκα», (1957)
• «Ανθολογία Ρουμανικής ποίησης», (1961)
• «Αττίλα Γιόζεφ: Ποιήματα», (1963)
• «Μαγιακόφσκι: Ποιήματα», (1964)
• «Ντόρας Γκαμπέ: Εγώ, η μητέρα μου και ο κόσμος», (1965)
• «Ιλία 'Ερεμπουργκ: Το δέντρο», (1966)
• «Ναζίμ Χικμέτ: Ποιήματα», (1966)
• «Ανθολογία Τσέχων και Σλοβάκων ποιητών», (1966)
• «Νικόλας Γκιλλιέν: Ο μεγάλος ζωολογικός κήπος», (1966)
• «Α.Τολστόη : Η γκρινιάρα κατσίκα», (1976)
• «Φ.Φαριάντ: Ονειρα με χαρταετούς και περιστέρια», (1988)
• «Χο τσι Μινχ: Ημερολόγιο της φυλακής»

Ταξιδιωτικά

• «Εντυπώσεις από τη Σοβιετική Ενωση», (1956)
• «Ιταλικό τρίπτυχο», (1982)

Μεταφράσεις του έργου του

• Εκτεταμένη ποιητική απόδοση των έργων του Ρίτσου έχει εκδοθεί (δίγλωσση) στην περσική γλώσσα από τον Πέρση ποιητή Φερεϊντούν Φαριάντ, φίλο του Ρίτσου, που πήρε για την εργασία του αυτή το Ελληνικό Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης το 2006.